Vrijdag 11 april lezing over Hoe kunnen we zwarte gaten “horen”?

Op vrijdag 11 april houdt Marc van der Sluys een lezing bij ons over Hoe kunnen we zwarte gaten “horen”? Tot 2015 hadden we nog nooit direct een zwart gat waargenomen.  Op 14 september van dat jaar is het voor het eerst gelukt om twee botsende zwarte gaten te ‘horen’, door middel van zwaartekrachtgolven.  Dit was de heftigste gebeurtenis in het heelal tot dan toe waargenomen, en tegelijk een van de zwakste signalen.  Om het minimale signaal op Aarde te kunnen opvangen moesten technici en wetenschappers het meest nauwkeurige meet instrument ooit bouwen.

In deze lezing ga ik in op hoe we zwaartekrachtgolven kunnen detecteren en wat dit ons leert over zwarte gaten en neutronensterren, en waar deze bronnen vandaan komen.  We kijken naar de circa 90 detecties die gedaan zijn met de huidige detectoren LIGO, Virgo en KAGRA, maar ook naar toekomstige detectoren als Einstein Telescope (die misschien in Nederland zal worden gebouwd), en de ruimtemissie LISA, die zwaartekrachtgolven met veel lagere frequenties zal kunnen waarnemen en daarmee heel andere bronnen, zoals dubbele witte dwergen en super massieve zwarte gaten. Marc van der Sluys is onderzoeker en docent sterrenkunde aan de Universiteit Utrecht en bij Nikhef in Amsterdam.  Hij is ook de maker van de website https://hemel.waarnemen.com, waar informatie voor een breed publiek te vinden is over wat er zoal aan de sterrenhemel gebeurt en hoe je dat met eenvoudige middelen (blote oog, verrekijker, amateurtelescoop) kunt zien.

Begin: 20:00

Zaal open: 19:30

Toegang voor niet-leden: 3,-

Vrijdag 28 maart: lezing over Artificiële Intelligentie in de sterrenkunde

Op vrijdag 28 maart wordt er een lezing gegeven over Artificiële Intelligentie in de sterrenkunde door C. Dijkstra. Artificiële Intelligentie (AI), ofwel Kunstmatige Intelligentie, is een wetenschap waarbij geprobeerd wordt om taken die door mensen uit worden gevoerd, uit te laten voeren door machines, software en apparaten. Als mens kunnen wij veel verschillende taken uitvoeren, zoals lopen, horen, zien, ruiken, voelen en denken. Machine Learning (ML) is dat onderdeel van AI waarbij getracht wordt om computers te laten denken zoals mensen.

Een van de toepassingen voor ML is het automatisch analyseren van grote hoeveelheden, uiteenlopende soorten, data. ML kan helpen met het vinden van structuren in deze data die door mensen vaak niet gevonden kunnen worden. Verder kan ML helpen met het doen van voorspellingen o.b.v. de data, iets waar wij als mensen vervolgens actie op kunnen ondernemen. Ook in het sterrenkundig onderzoek is de hoeveelheid verzamelde data in de loop der jaren explosief gegroeid en wordt ML steeds vaker ingezet door astronomen om deze data te analyseren en daarmee de raadselen van het universum te doorgronden. In deze lezing ga ik in detail in op wat ML is, hoe het gebruikt wordt in het huidige sterrenkundige onderzoek, en welke mogelijkheden ML in de toekomst verder kan bieden aan astronomen.

Toegang voor niet-leden: 3,-

Zaal open: 19:30

Begin: 20:00

49e Landelijke sterrenkijkdagen 2025

Bezoek het langstlopende sterrenkundige publieksevenement van ons land waarbij alles draait het om het ontdekken en beleven van de sterrenhemel boven Nederland. Ook dit jaar kun je weer bij vereniging Christiaan Huygens in Papendrecht terecht. Belangstellenden zijn van harte welkom op zaterdag 8 maart vanaf 19:00 tot 22:00 uur. Bij gunstig weer kan er met onze eigen 11 inch telescoop gekeken worden naar de kraters op de maan en vele planeten (o.a. mars, venus en Jupiter met zijn maantjes).

Toegang is gratis.

Vrijdag 21 februari lezing: Vallende sterren, vuurbollen en donderstenen – boodschappers uit het heelal

Op vrijdag 21 februari houdt Paul Bakker een lezing bij ons getiteld: ‘Vallende sterren, vuurbollen en donderstenen – boodschappers uit het heelal’. De speurtocht naar wat vallende sterren eigenlijk zijn, verliep bepaald niet op rolletjes. We lopen door de interessante historie van hypotheses en discussies hierover, en eindigen met recent onderzoek naar ruimtepuin en de informatie die het ons brengt.

Begin; 20:00
Zaal open: 19:30
Toegang niet-leden: 3,-

Vrijdag 13 december lezing ‘De vele gezichten van onze zon’

Op vrijdag 13 december houdt Edwin Mathlener bij onze vereniging een lezing getiteld ‘de vele gezichten van onze zon’. De zon lijkt op het eerste gezicht een wat saaie ster, wat voor het leven hier op aarde waarschijnlijk alleen maar gunstig is. Toch ondergaat onze zon veel veranderlijke verschijnselen, maar gelukkig hebben wij daar niet zo’n last van. Tegelijk is de zon ook de bron van energie die het leven hier op aarde mogelijk maakt. Deze voordracht geeft een inleiding in de zon: hoe hij er uit ziet, hoe hij van binnen in elkaar zit, hoe hij geboren is en ooit aan zijn eind zal komen. Ook komen zonsverduisteringen uitgebreid aan bod.

Edwin Mathlener studeerde sterrenkunde in Utrecht van 1982 tot 1988. Naast zijn werk voor een grote wetenschappelijke uitgeverij is hij altijd actief geweest met het organiseren van sterrenkundige activiteiten en het populariseren van sterrenkunde. Vanaf eind 2009 tot eind 2013 werkte hij volledig voor ‘De Koepel’ in Utrecht, totdat die organisatie haar activiteiten moest beëindigen. Hij maakte 25 jaar deel uit van de redactie van het sterrenkundemagazine Zenit, waarvan twee perioden als hoofdredacteur, werkte mee aan de Sterrengids en is nu nog actief voor de jaarlijkse uitgave Sterren & Planeten. Hij is vrijwilliger bij Sonnenborgh en sinds 2022 is hij voorzitter van de Werkgroep Maan & Planeten. De zaal is open om 19.30 uur en de lezing begint om 20.0 uur.