Vrijdag 5 oktober: lezing over de oerknal
Hans Prinse, die vrijdag de lezing over de oerknal verzorgt.
In den Beginne. Hoe zat het ook al weer? Is de wereld met een klap begonnen en eindigt ze met een klap of zijn we gewoon geschapen? We starten met filmbeelden waarin een enthousiaste jonge wetenschapper de huidige visie op het ontstaan van het heelal vertolkt. Onze kennis wordt opgefrist. Zijn verhaal is goed onderbouwd en geloofwaardig. Maar geloofwaardig hoeft niet gelijk te zijn aan waar. Daarom in de presentatie ook iets over de aard van wetenschap.
Wetenschap is weten en kennis overdragen maar ook – en vooral – onderzoeken = kennis vergaren. Er is altijd twijfel, niets staat vast! Wetenschap is niet heilig: ze blijft mensenwerk. We gaan terug naar wereldbeelden uit de Oudheid en de Middeleeuwen. Ook die waren goed onderbouwd door dagelijkse waarnemingen, maar er bleek weinig van te kloppen.
In 1927 komt Lemaître op het idee van het oeratoom, iets ter grootte van een aardappel. Dat spreekt een frietetende Belg natuurlijk wel aan… Het was wel een hele hete aardappel, want niet alleen alle ruimte, maar ook alle energie zat erin opgesloten. In een flits werd de ruimte opgeblazen tot de oneindige ballon die we nu het Universum noemen. Hubble had de beschikking over de 2,5 m Wilsontelescoop, een monsterkijker in zijn tijd. Hij was de eerste die de uitdijing van de ruimte ‘zag’: de sterren werden steeds roder en daaruit leidde hij af dat ze steeds verder weg staan en steeds sneller van ons vandaan bewegen. Die beweging kun je in de tijd terugdraaien en dan is blijkbaar alles begonnen met een ‘punt’, waarna de energie over een steeds grotere ruimte is verspreid, zodat die nu sterk is afgekoeld. Tot ca. 3 graden boven het absolute nulpunt, voorspelde Gamov. En die straling werd inderdaad gevonden in de jaren 1960 door Penzias en Wilson.
Weten we nu alles? Nee! Voor nieuwsgierigen onder ons en voor onze jongeren is er nog veel eer te behalen. Er zijn twijfels, o.a. van de eigenwijze astronoom Arp. En we weten nog steeds niet wat de toekomst is van het heelal. Blijft het uitdijen of klapt het ooit terug in elkaar? En zijn er meerdere heelallen? Tja, waarom niet?
Over de spreker: Hans Prinse is amateurweerkundige en lid van onze vereniging. In 2016 werd aan Hans de Dr. J. van der Biltprijs toegekend wegens zijn verdienste voor het completeren, behouden, conserveren, beschrijven, digitaliseren en ontsluiten van het historisch archief van de KNVWS en Stichting De Koepel.
De zaal is geopend om 19:30 uur en wij beginnen om 20:00 uur. Dit is dus een half uur eerder dan voorheen gebruikelijk was.
Tags: oerknal
