Vrijdag 1 december: lezing over de JUICE missie

Credit: ESA

Op vrijdag 1 december zal er bij Huygens een lezing worden gegeven over de JUICE missie door Dominic Dirx. De Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) missie van de European Space Agency (ESA) is op 14 april 2023 succesvol gelanceerd vanuit het Guiana Space Center op een Ariane 5 raket. Het primaire wetenschappelijke doel van de JUICE missie is het karakteriseren van Jupiter’s ijsmanen Europa, Ganymedes en Callisto. Deze manen bestaan voor een groot gedeelte uit waterijs, waar we bij Europa en Ganymedes met grote zekerheid kunnen zeggen dat er zich onder het ijsoppervlak diepe, globale wateroceanen bevinden. Wij verwachten zelfs dat er in elk van deze oceanen meer vloeibaar water is dan op alle oceanen op Aarde bij elkaar. Dit maakt deze manen van bijzonder groot belang voor het begrijpen van mogelijke buitenaardse habitats voor leven.

JUICE zal de manen, en de interactie tussen deze manen en Jupiter, bestuderen door gebruik te maken van een uitgebreide suite van wetenschappelijk instrumenten zoals cameras, spectrometers, een laser hoogtemeter, een radar, plasmadetectoren, en een radiosysteem om de beweging van JUICE ten opzichte van de Aarde te meten. Het is met name deze laatste metingen waar de Nederlandse wetenschappelijke gemeenschap een belangrijke rol speelt, en de leiding heeft over een van de experimenten, genaamd PRIDE. In deze lezing zal een overzicht worden gegeven van de JUICE missie, met een nadruk op de metingen van PRIDE en andere instrumenten die zullen worden gebruikt om ons begrip te verbeteren van het inwendige en de evolutie van de manen. Dit zal een belangrijke bijdrage leveren aan een van de grootste vragen in de planetaire wetenschap: wat zijn en waren de condities in het inwendige van ijsmanen, en zijn en zijn deze condities gunstig voor het ontstaan en gedijen van leven?

Start lezing: 20:00
Zaal open: 19:30
Toegang: 3,-

Vrijdag 17 november: lezing over Sterrenkijken met een eenvoudige verrekijker

Bijna iedereen heeft zich ooit verwonderd over de grootsheid en de mysteries van het heelal waarin wij leven. Wie vindt een fonkelende sterrenhemel op een kraakheldere avond niet prachtig? Maar op de één of andere manier is er een algemene beleving dat sterrenkijken een terrein is voor experts. Het waarnemen van de sterrenhemel lijkt een activiteit waar alleen astronomen en toegewijde hobbyisten zich mee bezighouden, met grote telescopen en ingewikkelde apparatuur. Dat is helemaal niet nodig! Iedereen kan diep het heelal in kijken. Wist je dat met een gewone verrekijker al heel veel kunt zien? Sterker nog, bij sommige objecten is een verrekijker het meest geschikte instrument om te gebruiken.

Dat is precies waar deze voordracht, die Paul Bakker geeft, over gaat:  sterrenkijken met een eenvoudige verrekijker.

Paul gaat een aantal vragen deze avond beantwoorden. Welke verrekijkers zijn het meest geschikt zijn om naar de sterren te kijken?  We beperken ons hierbij tot gewone verrekijkers, die makkelijk zijn te gebruiken en je overal mee naar toe kunt nemen. Hoe herken je een goede (of juist slechte) verrekijker? Welke astronomische objecten zijn mooi om te bekijken? En hoe kun je die vinden? Hoe kun je je verrekijker het beste vast houden? Is een statief handig? (ja en nee!). Hoe zet  je een gewone verrekijker op een statief? Paul geeft een demo met verschillende adapters.

Omdat onze ogen belangrijke schakels zijn bij het waarnemen, kijken we ook naar de werking van ons visuele systeem. Zo gaan we bijvoorbeeld testen waar jouw blinde vlek zit. Ook gaan we zien wat het Troxler-effect is, waar bijna iedereen (zonder het te weten) last van heeft.

Paul Bakker (1963) is van jongs af aan geboeid door de sterren en het heelal. In 1987 studeerde hij af als astronoom aan de universiteit van Leiden. Maar met een carrière in de IT werd sterrenkunde weer een zuivere liefhebberij. Hij is al tientallen jaren lid van sterrenkundevereniging Christiaan Huygens en heeft er diverse bestuursfuncties vervuld. De afstand tot de vereniging werd een paar jaar geleden (letterlijk en figuurlijk) groter door zijn verhuizing naar Drenthe. Natuurlijk doet hij ook daar aan astrofotografie en geniet hij van het waarnemen van de sterrenhemel met verrekijkers en telescopen.

Paul is gastauteur op het platform AstroBlogs.nl en hij geeft voordrachten over verschillende sterrenkundige onderwerpen. Over het onderwerp ‘Sterrenkijken met een eenvoudige Verrekijker’ heeft hij een boek in voorbereiding.

Kom naar deze avond en neem – als je die hebt –  je verrekijker mee!

Datum: 17 November
Begin lezing: 20:00  uur
zaal open: 19:30 uur
Toegang: € 3,-

Vrijdag 3 november thema-avond over kijker zelfbouw

Vrijdag 3 november is er een thema-avond verzorgd door Gerrit Burggraaf, lid van de vereniging. Het is een avond over zelfbouw, wat te doen bij slecht weer en nieuwe merken in opkomst. Tevens een update over de ontmanteling en verkoop Helios…. Begin 20:00 (zaal open 19:30).

28 oktober Nacht van de nacht, het probleem van de lichtvervuiling

Credit: NASA

Overal om ons heen brandt licht wanneer het donker is. Al deze bronnen zorgen samen voor ontzettend veel lichtvervuiling. Vogels raken hun oriëntatie kwijt, bomen hebben blaadjes in de winter en de mens heeft een verstoord slaap ritme. Met onze lezing op zaterdag 28 oktober geven we inzicht over de gevolgen van lichtvervuiling voor mens, dier en natuur.

Na afloop van de lezing is er gelegenheid bij helder weer om de planeten te bewonderd met onze telescopen. Er is ook een gedeeltelijke maansverduistering waar te nemen en met zijn hoogtepunt rond 22.00 uur.

Vereniging Christiaan Huygens neemt hiermee weer deel aan het landelijke evenement ‘Nacht van de Nacht’ op 28 oktober. Dit is een initiatief van de Natuur en Milieufederaties om de ernstige lichtvervuiling in ons land onder de aandacht te brengen.

Locatie: Matenaweg 1, 3356LS Papendrecht
Tijd: Begin lezing 20:00 uur, zaal open 19:30.  Toegang: Gratis

Vrijdag 6 oktober: lezing Planetenjagers – op zoek naar buitenaards leven

Credit: Pixabay/interozitor

Op vrijdag 6 oktober houdt Lucas Ellerbroek bij ons een lezing getiteld Planetenjagers – op zoek naar buitenaards leven. Zijn wij alleen in het heelal? Die vraag houdt ons al duizenden jaren bezig. Het zoeken naar een antwoord werd lange tijd overgelaten aan de verbeeldingskracht van filosofen en sciencefictionauteurs (onder wie Christiaan Huygens). In de afgelopen 25 jaar is daar verandering in gekomen met de ontdekking van planeten rond andere sterren dan de zon. De vondst van duizenden exoplaneten heeft geleid tot een vergaand inzicht: er zijn meer planeten dan sterren in het heelal. De zoektocht naar buitenaards leven staat nu in het middelpunt van de belangstelling. Sterrenkundigen aan de beste universiteiten ter wereld beweren met droge ogen dat ze binnen een paar jaar een tweede Aarde zullen vinden. In deze lezing geeft Lucas Ellerbroek een overzicht van de geschiedenis en recente ontwikkelingen in dit opbloeiende vakgebied.

Sterrenkundige Lucas Ellerbroek is onderzoeksdirecteur bij aardobservatiebedrijf eLEAF en voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde. Hij schrijft en spreekt veel over sterrenkunde en ruimtevaart. Zo schreef hij het boek ‘Planetenjagers – op zoek naar buitenaards leven’, had hij een column in National Geographic Magazine en in 2024 verschijnt zijn tweede boek ‘De Missie – verhalen uit de eerste eeuw van de ruimtevaart’. Hij verschijnt regelmatig op radio en tv om sterrenkundig nieuws van commentaar te voorzien.

Begin 20:00 (zaal open 19:30).