Moon

De maan, onze naaste buur.

Tekst: Arno G. Hol (2014)

Algemene informatie:
De diameter van de Maan is iets meer dan een kwart van die van de Aarde. Er bestaat in het zonnestelsel geen andere planeet met een naar verhouding zo grote satelliet.

Lees verder
De Maan is in verhouding tot de Aarde zo groot, dat astronomen de Aarde en Maan eigenlijk beschouwen als zusterplaneten. De massa van de Maan is maar 1/81 van die van de Aarde. De Maan heeft geen atmosfeer van betekenis. Er zijn sporen van waterstof, helium, neon en argon aangetroffen. Het ziet er naar uit dan de Maan geheel uit vast gesteente bestaat.

Het ontstaan van de Maan:
De tot nu toe meest geaccepteerde wetenschappelijke verklaring is een botsing met de planeet Theia (iets kleiner dan Mars), zo’n 4,5 miljard jaar geleden.

Lees verder
Het bij deze inslag weggeslingerde materiaal kwam in een baan om de Aarde terecht, die door de onderlinge zwaartekracht samen klonterde tot de Maan. Dit verklaart niet de overeenkomst tussen Maan- en Aards gesteente, die dan immers zouden moeten verschillen.

De Aardse dag duurde toen slechts 5,7 uur!
Drie andere theorieën:

1e. Na die botsing van de Aarde met Theia ontstonden twee manen. Die smolten later samen tot de huidige Maan;
2e. de Maan ontstond uit de brokstukken die vrijkwamen bij een spontane inwendige kernreactie, diep binnenin de jonge en zeer snel om zijn as draaiende Aarde. Dit zou de overeenkomst tussen Maan- en Aards gesteente wel kunnen verklaren. (Wetenschappelijk onderbouwde theorie van Van Westrenen. Hij is Professor Planetaire Evolutie aan de Vrije Universiteit Amsterdam);
3e. de Maan ontstond tegelijk met de Aarde tijdens het ontstaan van het zonnestelsel.

Baan en rotatie van de Maan:
De baan van de Maan is elliptisch. De kleinste afstand (perigeum) is 363.345 kilometer, het is dan zgn. Supermaan. De grootste afstand (apogeum) is 405.500 km. De gemiddelde afstand is 384.450 km.

Lees verder
De Maan draait om de Aarde in 27 dagen, 7 uren en 43.6 minuten. Ze roteert eveneens in 27 dagen, 7 uren en 43.6 minuten éénmaal om haar as. De Maan heeft daardoor altijd dezelfde zijde naar de Aarde gekeerd. De achterzijde van de Maan zien wij vanaf de Aarde nooit. Toch zien we ongeveer 60% van de Maan (dus ook 10% van de niet zichtbare zijde). Hoe komt dat? Dat komt door de niet zuiver ronde, maar ellipsvormige baan van de Maan rond de Aarde. Die geeft ons de kans om aan elke kant 5% van de donkere zijde van de Maan te zien. Hoewel we de achterzijde niet kunnen zien betekent dat niet dat de achterzijde nooit zonlicht krijgt (zie verder de fasen van de Maan).

Fasen van de Maan:
""""Maanfases""""

Tijdens haar baan om de Aarde roteert de Maan ook tegelijk eenmaal om haar as. Tijdens dat roteren om haar as wordt de Maan steeds van een andere kant door de Zon belicht.

Lees verder
Tijdens volle Maan (VM). staat de Aarde tussen Maan en Zon in. Dan is de zijde die we altijd al zien volledig verlicht door de Zon. Tijdens nieuwe Maan (NM) staat de Maan tussen de Aarde en de Zon in. De Maan wordt dan aan de achterzijde (de zijde die wij nooit zien) verlicht. Wij kijken tegen de onverlichte zijde aan en zien de Maan dan dus niet. (zie afbeelding). Tijdens het eerste kwartier (EK) staat de Maan voor ons t.o.v. de Zon links naast de Aarde. De Maan is dan aan de rechterzijde voor de helft verlicht. Tijdens het laatste kwartier (LK) staat de Maan voor ons t.o.v. de Zon rechts naast de Aarde. De Maan is dan aan de linkerzijde voor de helft verlicht.

Maansverduisteringen:
De Maan draait om de Aarde. Als de Aarde tussen de Maan en de Zon in staat, kan het zijn dat de Maan door de Aardschaduw schuift, waardoor de Maan wordt verduisterd.

Lees verder
Toch is de Maan dan nog zichtbaar. Dat komt doordat het licht van de Zon door de aardatmosfeer wordt afgebogen en op het maanoppervlak schijnt. De Maan is dan rood-bruin gekleurd.

Zonsverduistering:

De diameter van de Zon is ongeveer 400 keer zo groot als die van de Maan. Toch hebben de Zon en de Maan vanaf de Aarde gezien ongeveer dezelfde schijnbare diameter aan de hemel.

Lees verder
Dit komt omdat de Zon zich ook ongeveer 400 keer zo ver bevindt van de Aarde als de Maan. Als de Maan zich precies tussen de Aarde en de Zon in bevindt en dan voor de Zon langs trekt, dan trekt de maanschaduw over de Aarde die op die plekken gedeeltelijke of totale zonsverduisteringen veroorzaakt.

Eb en vloed (getijden):

De Maan is, samen met de Zon en in combinatie met de rotatie van de Aarde, verantwoordelijk voor de getijden (eb en vloed) op de Aarde.

Lees verder
Door de combinatie van de baan van de Maan rond de Aarde en de draaiing van de Aarde om haar as, ontstaat er gemiddeld tweemaal per dag eb en vloed op Aarde. Door de aantrekkingskracht van de Maan komt er een enorme watermassa in beweging die zich met de beweging van de Maan om, en de rotatie van, de Aarde verplaatst over het aardoppervlak. Aan de andere zijde van de Aarde vindt ook een dergelijke eb en vloed plaats. Dit komt door centrifugale krachten. De getijdenwerking vervormt de Aarde, wat wrijving veroorzaakt en er daarmee voor zorgt dat de draaisnelheid van de Aarde langzaam afneemt; per eeuw neemt de gemiddelde daglengte met ruim 1,48 milliseconde toe. Om deze reden is in 1972 de schrikkelseconde ingevoerd. Zonder de getijdenwerking zou de Aarde op dit moment sneller om haar as gedraaid hebben.

Blue Moon

In liedjes vaak bezongen, maar wat betekent dat Blue Moon nu eigenlijk? Kleurt de Maan dan blauw?
Nee, niets daarvan. Hoewel zeldzaam, komt het soms voor dat er in één maand tweemaal een volle Maan voorkomt. Dat verschijnsel noemt men Blue Moon.

De toekomst van de Maan:
De Maan verwijdert zich met 3,8 centimeter per jaar van de Aarde. Wij zullen daar in ons leven weinig van merken.

Lees verder
Over zo’n 4,5 miljard jaar is alle waterstof van de Zon omgezet in helium. De Zon zal dan opzwellen en de planeten Mercurius, Venus en Aarde (+Maan) zullen daarbij worden vernietigd.

Exploitatie van de Maan: (Aan dit item wordt nog gewerkt).
a. Maan als energiebron voor de Aarde?
– voldoende helium 3;
– kernfusie;
– zonnepanelen;
b. Industrie op de Maan;
c. Wonen/leven op de Maan