Vrijdag 1 maart: lezing ‘Het begin van de oerknal’

Credit: Geralt

Op vrijdag 1 maart houdt Robert de Jong bij ons een lezing over ‘het begin van de oerknal’. Al sinds mensenheugenis probeert de mens te begrijpen waar de kosmos vandaan komt. De oerknaltheorie wordt daarbij vaak als het antwoord gegeven, maar deze ontwijkt de vraag waar het heelal vandaan komt. Dit is geen eenvoudig vraagstuk die met enkel wetenschap niet te beantwoorden valt.

Waardoor is dit zo’n lastig vraagstuk, en welke moderne oplossingen zijn hiervoor beschikbaar? Zijn deze ooit toetsbaar, want wetenschap is pas wetenschap als je een theorie kunt verifiëren. Een daarvan komt uit het boek ‘Ontstaan van de tijd’ geschreven door de Belgische theoretisch natuurkundige en hoogleraar Thomas Hertog waarbij de ideeën van Stephen Hawking in doorklinken. Ook komt de quantumzwaartekracht en de unificatietheorie voorbij.

Is het heelal OOIT of NOOIT begonnen? Kun je voorkomen dat ons heelal riekt naar een ‘design’-aspect?

Robert de Jong is freelance sterrenkundige en spreker. Hij maakt wetenschap toegankelijk voor algemeen publiek in nieuwsbrieven, publiekslezingen en cursussen. Tevens is hij eindredacteur van de populaire website ImagineAbove.nl. Robert is autodidact op het gebied van de astronomie en aanverwante wetenschappen en het docentschap zit hem in het bloed. Hij boeit op een enthousiaste wijze altijd zijn toehoorders. Tegelijk verzorgt hij al tientallen jaren in heel Nederland lezingen die dieper graven en steeds weer de actualiteit raken. Juist ogenschijnlijk complexe onderwerpen weet hij voor algemeen publiek goed neer te zetten.

Start lezing: 20:00, zaal open: 19:30 uur.

Vrijdag 5 oktober: lezing over de oerknal

Hans Prinse, die vrijdag de lezing over de oerknal verzorgt.

In den Beginne. Hoe zat het ook al weer? Is de wereld met een klap begonnen en eindigt ze met een klap of zijn we gewoon geschapen? We starten met filmbeelden waarin een enthousiaste jonge wetenschapper de huidige visie op het ontstaan van het heelal vertolkt. Onze kennis wordt opgefrist. Zijn verhaal is goed onderbouwd en geloofwaardig. Maar geloofwaardig hoeft niet gelijk te zijn aan waar. Daarom in de presentatie ook iets over de aard van wetenschap.

Wetenschap is weten en kennis overdragen maar ook – en vooral – onderzoeken = kennis vergaren. Er is altijd twijfel, niets staat vast! Wetenschap is niet heilig: ze blijft mensenwerk. We gaan terug naar wereldbeelden uit de Oudheid en de Middeleeuwen. Ook die waren goed onderbouwd door dagelijkse waarnemingen, maar er bleek weinig van te kloppen.

In 1927 komt Lemaître op het idee van het oeratoom, iets ter grootte van een aardappel. Dat spreekt een frietetende Belg natuurlijk wel aan… Het was wel een hele hete aardappel, want niet alleen alle ruimte, maar ook alle energie zat erin opgesloten. In een flits werd de ruimte opgeblazen tot de oneindige ballon die we nu het Universum noemen. Hubble had de beschikking over de 2,5 m Wilsontelescoop, een monsterkijker in zijn tijd. Hij was de eerste die de uitdijing van de ruimte ‘zag’: de sterren werden steeds roder en daaruit leidde hij af dat ze steeds verder weg staan en steeds sneller van ons vandaan bewegen. Die beweging kun je in de tijd terugdraaien en dan is blijkbaar alles begonnen met een ‘punt’, waarna de energie over een steeds grotere ruimte is verspreid, zodat die nu sterk is afgekoeld. Tot ca. 3 graden boven het absolute nulpunt, voorspelde Gamov. En die straling werd inderdaad gevonden in de jaren 1960 door Penzias en Wilson.

Weten we nu alles? Nee! Voor nieuwsgierigen onder ons en voor onze jongeren is er nog veel eer te behalen. Er zijn twijfels, o.a. van de eigenwijze astronoom Arp. En we weten nog steeds niet wat de toekomst is van het heelal. Blijft het uitdijen of klapt het ooit terug in elkaar? En zijn er meerdere heelallen? Tja, waarom niet?

Over de spreker: Hans Prinse is amateurweerkundige en lid van onze vereniging. In 2016 werd aan Hans de Dr. J. van der Biltprijs toegekend wegens zijn verdienste voor het completeren, behouden, conserveren, beschrijven, digitaliseren en ontsluiten van het historisch archief van de KNVWS en Stichting De Koepel.

De zaal is geopend om 19:30 uur en wij beginnen om 20:00 uur. Dit is dus een half uur eerder dan voorheen gebruikelijk was.